تاریخ مشهد گرچه بسیار مفصل است اما درون خود از هجمه و اتفاقات بسیار بزرگی گذر کرده و برای رسیدن به واژه تاریخ دوره ها و عصرهای پرشکوه و یا کم فروغی را درخود جای داده ، چه بسا اتفاقاتی که امروز شما همسفران تور مشهد آن را فقط به عنوان شهر مشهد می شناسید .

مختصری از تاریخ مشهد

تاریخ مشهد گام‌ به‌گام از دوره صفوی آغاز می‌شود و تاریخ منطقه‌اش، پیشتر با ولایت‌های طوس و نیشابور و به‌طور ویژه با حرم امام رضا وابسته است.یکی از بخش‌های مورد توجه پیش از اسلام برای سکونت در خراسان، حوضه رودخانه کشف ‌رود بخاطر شرایط مناسب طبیعی اش می باشد.

توس حوضه آبریز و بستر رودخانه کشف رود بوده و از برکت آن رود ، آبادی‌های فراوانی در پهنه دشت طوس ایجاد شده است.احتمالاً به پشتوانه همان آبادی‌ها که خواستگاه رویدادها و وقایع مهمی بوده‌اند، کشف رود پدیده‌ای اسطوره‌ای و مطرح در تاریخ روایی ایران بوده است .

در شاهنامه فردوسی، بارها از آن، نام برده شده است و افزون بر این در چند کیلومتری مشهد، سنگ نگاره‌ای است با نقش حیوانات و انسان‌های شکارچی که قدمت آن نقش‌ها به دوران نوسنگی می‌رسد.

از سویی وجود تپه نادری در جنوب شهر موید زیستگاهی از هزاره پنجم پیش از میلاد است که پیشرفت و تکامل فرهنگی این منطقه را نشان می‌دهد.همچنین تپه‌ای به عنوان الگوی زیستگاهی از هزاره سوم در این فهرست قرار دارد.

از هزاره اول پیش از میلاد چهار محوطه در مشهد توسط باستان شناسان شناسایی شده که حضور اقوام جدید با دیدگاه‌های متفاوت را در این منطقه نشان می‌دهد. به گفته تاریخ نویسان در زمان یزد گرد سوم در برابر سپاهیان مسلمان فرار کردند و به توس رفتند  .

بنابر شواهد در آغاز دوران تاریخ مشهد این ناحیه رونق و آبادانی خود را داشته و به دلیل اقامت بلند مدت پارتها در شمال خراسان  استقلال نسبی آن اقوام، طی بررسی آثار باستانی خراسان تاکنون سه محوطه در اطراف این شهر شناسایی شده است .

تاریخ مشهد از دوره ایرانی تا صفویه

تاریخ مشهد نیز مانند همه ی شهرهای بزرگ شاهد جنگ های زیادی بوده است.ناصرین الدوله موسس سسلسله ی غزنویان در زمان فتح کردن توس آرامگاه امام رضا را خراب کرد ولی بعد از او پسرش سلطان محمد آرامگاه امام رضا را باز سازی کرد .

بعد از سلطان محمد سلطان مسعود دیواری دور تا دور آرامگاه امام رضا کشید و این کار به دلیل حفاظت و استحکام دفاعی برای حرم ایشان بود تا زمان جنگ یا درگیری از آرامگاه امام رضا حفاظت کنند .

توس به دلیل وجود حرم امام رضا علیه السلام  و علاقه وافر ، شیعیان زیادی را به خود دیه و از زمانهای بسیار قدیم تا به امروز به همین روال بوده است . چرا که حضرت رضا آوازه ای بزرگ و پر از عشق را همچون شمیم خوب از خود متساعد ساخته است .

به دستور سلطان سلجوقی و تلاش ویزر ایشان به نام شرف الدین قمی شروع به تعمیر حرم امام رضا کردند و جنس استفاده شده در گنبد کاشی بود و این گنبد همان گنبدی است که امروز از داخل حرم امام رضا دیده میشود و روی آن را آینه کاری شده است و به چشم میتوان دید .

و در این زمان بود که اسم تابران از حیات افتاد و شهری که سال ها به نام نوغان صدا میزدند به نام مشهد در کنار تابران قرار داشت و جای این شهر را گرفت.با تلاش هایی که شاهرخ تیموری برای ساخت و آبادانی مشهد کشیده بود به کمک همسرش گوهر شاد آغا اولین مسجد جامع شهر مشهد به نام مسجد گوهر شاد را ساختند و به سمت قبله ی حرم در صحن جنوبی درست شد.

مشهد در دوره حکومت جمهوری اسلامی

تاریخ مشهد در زمان جمهوری اسلامی تغییرات زیادی انجام شد و شهرستان بینالود به عنوان بخش گردشگری این شهر معرفی شد.به صورتی که در اطراف حرف مراکز تجاری و هتل ها و مناطق مسکونی در غرب و شرق حرم ساخته شد.

در سالهای نه چندان دور ساخت و ساز در این شهر سرعت بیشتری پیدا کرد و از لحاظ کسب وکار رونق بسیار زیادی گرفت و به مورور زمان زائران زیادی به این شهر سفر میکردند و به واسطه زواران شهر زیارتی بسیار شلوغی شد که از نظر هتل داری در کشور حرف اول را میزند.

امروزه با توجه به تغییرات صورت گرفته در ظاهر شهر مشهد و ایجاد فضاهای گردشگری وسیع و فوق العاده زیاد سبب شده تا جمعیت این شهر از حالت عادی به چندین برابر خود تغییر پیدا کند و بیشتر این جمعیت را ارادتمندان و زائئئران حضرت تشکیل می دهند .

از طرفی با توجه به ایجاد ظرفیت های گردشگری و اماکن دیدنی شهر در فاز دوم بسیاری از مسافران و توریست ها از اقصی نقاط دنیا برای گردشگری و دیدنی این اماکن زیبا با استفاده از تور مشهد به این شهر سفر میکنند و این موضوع همیشه در حال تکرار است .

ما در قسمت قبل درباره تعداد مختصری از اماکن دیدنی مشهد که بیشتر آن را تفرجگاه های طبیعی و فضای سبز تشکیل داده اشاره کردیم و شما میتوانید برای مطالعه این اماکن دیدنی و بازدید از آن ها به قسمت مقاله قبلی مراجعه کنید و از این محتوا بهره مند شوید .

سوالات متداول درباره تاریخ مشهد :